Việc tiết lộ gần đây về 21.000 ca tử vong của công nhân liên quan đến các dự án Saudi Vision 2030 đã làm dấy lên cuộc thảo luận sôi nổi trong cộng đồng công nghệ và phát triển, đặt ra những câu hỏi về điều kiện lao động, trách nhiệm giải trình và cái giá phải trả về mặt nhân mạng trong các dự án xây dựng quy mô lớn.
Hiểu về quy mô
Con số 21.000 công nhân tử vong kể từ năm 2017 tương đương khoảng 3.000 ca tử vong mỗi năm. Mặc dù những con số này ban đầu có vẻ đáng báo động, phân tích từ cộng đồng đã cung cấp bối cảnh quan trọng. Với khoảng 10 triệu lao động nước ngoài tại Saudi Arabia, tỷ lệ này tương đương một ca tử vong trên 500 lao động nước ngoài. So sánh với tỷ lệ tử vong nghề nghiệp của Mỹ cho thấy công nhân vận tải có 14,6 ca tử vong trên 100.000 lao động hàng năm, khiến tỷ lệ tử vong ở Saudi Arabia cao gấp khoảng hai lần so với nghề nguy hiểm nhất của Mỹ.
Bối cảnh lịch sử và những điểm tương đồng hiện đại
Cộng đồng đưa ra những điểm tương đồng thú vị với các dự án xây dựng lớn khác trong lịch sử. Công trình đập Hoover Dam ở Mỹ có tỷ lệ tử vong khoảng 1/200 công nhân, trong khi việc xây dựng kênh đào Panama đã khiến khoảng 28.000 người thiệt mạng. Tuy nhiên, những dự án lịch sử này phải đối mặt với những thách thức bổ sung như bệnh sốt rét và sốt vàng da, trong khi các ca tử vong hiện tại ở NEOM chủ yếu là do điều kiện làm việc khắc nghiệt và biện pháp an toàn không đầy đủ.
Vấn đề hệ thống và quyền lợi người lao động
Một khía cạnh quan trọng được nhấn mạnh trong các cuộc thảo luận là hệ thống kafala và thực trạng tịch thu hộ chiếu. Người lao động thường thấy mình trong tình trạng lao động gắn kết, không thể rời bỏ công việc hoặc rời khỏi đất nước mà không có sự cho phép của chủ lao động. Mặc dù các cải cách đã được đưa ra vào năm 2021, khả năng thực tế của người lao động trong việc thực hiện quyền của họ vẫn bị hạn chế nghiêm trọng, đặc biệt là những người làm việc tại các công trường xây dựng xa xôi.
Nhận thức toàn cầu và độ phủ sóng truyền thông
Cộng đồng lưu ý rằng mặc dù những ca tử vong này không hẳn là thông tin mới, chúng đã nhận được sự quan tâm hạn chế từ truyền thông chính thống. Điều này phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn về việc lựa chọn đưa tin về các vấn đề nhân quyền, đặc biệt là ở các khu vực có mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ với các quốc gia phương Tây. Những tiết lộ từ phim tài liệu này xuất hiện cùng với các báo cáo về phân biệt đối xử rộng rãi, với các lãnh đạo cấp cao bị cáo buộc đưa ra những bình luận phân biệt chủng tộc về người lao động Nam Á.
Hệ quả kinh tế và đạo đức
Cuộc thảo luận mở rộng đến những hệ quả rộng lớn hơn đối với các lĩnh vực kinh doanh và công nghệ toàn cầu. Một số công ty kiến trúc đã rút khỏi các dự án NEOM vì lo ngại về nhân quyền, trong khi những công ty khác vẫn tiếp tục tham gia. Điều này đặt ra câu hỏi về trách nhiệm doanh nghiệp và sự cân bằng giữa cơ hội kinh tế và cân nhắc đạo đức.
Hướng đi phía trước
Cộng đồng nhấn mạnh sự cần thiết của việc cải thiện tiêu chuẩn lao động quốc tế và cơ chế thực thi. Trong khi một số người đề xuất giải pháp công nghệ như hệ thống sinh trắc học để ngăn chặn việc tịch thu hộ chiếu, những người khác lập luận rằng vấn đề cơ bản nằm ở nhân quyền và quản trị hơn là khả năng kỹ thuật.
Quy mô tử vong của người lao động trong các dự án Saudi Vision 2030 thể hiện một thách thức nhân quyền đáng kể cần được quan tâm và hành động từ cộng đồng quốc tế. Khi việc xây dựng tiếp tục và nhiều chi tiết hơn được tiết lộ, cộng đồng quốc tế đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc giải quyết những thực trạng lao động đáng lo ngại này trong khi vẫn duy trì quan hệ kinh tế với các quốc gia vùng Vịnh.