Trong một khám phá thiên văn đột phá, kính viễn vọng Hubble đã phát hiện ra một thiên hà đặc biệt với chín vòng đồng tâm chưa từng có, thiết lập một kỷ lục mới trong quan sát thiên hà. Phát hiện này thách thức hiểu biết của chúng ta về sự hình thành và tương tác của các thiên hà trong vũ trụ.
Cấu trúc độc đáo của Thiên hà Mắt trâu
Thiên hà này, được đặt tên chính thức là LEDA 1313424 và biệt danh là Thiên hà Mắt trâu, nổi bật như một cấu trúc vũ trụ phi thường cách Trái đất 567 triệu năm ánh sáng. Đặc điểm ấn tượng nhất của nó là sự hiện diện của chín vòng riêng biệt, trong đó tám vòng có thể quan sát được thông qua kính viễn vọng Hubble và vòng thứ chín được xác nhận thông qua dữ liệu từ Đài quan sát W. M. Keck ở Hawaii. Khám phá này đặc biệt quan trọng vì các quan sát trước đây về các thiên hà khác chỉ cho thấy tối đa hai hoặc ba vòng.
Thông số kỹ thuật của thiên hà:
- Tên: LEDA 1313424 (Thiên hà Mắt Trâu)
- Khoảng cách từ Trái đất: 567 triệu năm ánh sáng
- Đường kính: 250.000 năm ánh sáng
- Số vòng đã được xác nhận: 9
- Thời điểm xảy ra va chạm: khoảng 50 triệu năm trước
- Khoảng cách hiện tại từ thiên hà lùn: 130.000 năm ánh sáng
Va chạm vũ trụ tạo nên các vòng
Sự hình thành của những vòng tròn ngoạn mục này có thể được truy nguyên từ một sự kiện vũ trụ kịch tính xảy ra cách đây khoảng 50 triệu năm. Một thiên hà lùn màu xanh nhỏ đã lao qua trung tâm của thiên hà sau này trở thành Thiên hà Mắt trâu, tạo ra hiệu ứng gợn sóng tương tự như khi ném một hòn đá xuống ao. Sự tương tác thiên hà này đã tạo ra một cấu trúc trải dài khoảng 250.000 năm ánh sáng, khiến nó lớn hơn gấp hai lần so với thiên hà Milky Way của chúng ta.
Dữ liệu so sánh:
- Kích thước của thiên hà Bullseye: lớn hơn thiên hà Milky Way 2,5 lần
- Số vòng tối đa được quan sát trước đây ở các thiên hà khác: 2-3 vòng
- Số vòng hiện có thể quan sát được qua kính viễn vọng Hubble: 8 vòng
- Số vòng bổ sung được xác nhận bởi đài quan sát Keck: 1 vòng
Ý nghĩa khoa học và thời điểm
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Yale, dẫn đầu bởi nghiên cứu sinh Imad Pasha, đã ghi nhận hiện tượng hiếm có này trong một ấn phẩm gần đây trên The Astrophysical Journal Letters. Thời điểm quan sát này đặc biệt may mắn, vì cấu trúc vòng thể hiện một giai đoạn tạm thời trong quá trình tiến hóa của thiên hà. Hai thiên hà hiện cách nhau khoảng 130.000 năm ánh sáng, chỉ được kết nối bởi một vệt khí, nhưng cuộc gặp gỡ ngắn ngủi của chúng đã để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử vũ trụ.
Ý nghĩa tương lai
Khám phá này mở ra những hướng mới để hiểu về tương tác giữa các thiên hà và sự hình thành vòng trong không gian. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ có thể đã từng tồn tại một vòng thứ mười, giờ đây quá mờ để phát hiện, cho thấy những cấu trúc tương tự có thể tồn tại ở nơi khác trong vũ trụ. Quan sát này không chỉ thể hiện tầm quan trọng liên tục của kính viễn vọng Hubble trong nghiên cứu thiên văn mà còn mở đường cho những khám phá trong tương lai với các kính viễn vọng không gian thế hệ mới.