Khi Microsoft kỷ niệm 50 năm thành lập trong tuần này, nhà sáng lập Bill Gates đã đánh dấu sự kiện này bằng việc chia sẻ một phần lịch sử điện toán với thế giới. Nhà tỷ phú từ thiện đã công bố mã nguồn gốc của trình thông dịch BASIC mà ông và Paul Allen đã viết vào năm 1975, ngôn ngữ lập trình đã giúp khởi động cuộc cách mạng máy tính cá nhân và đặt nền móng cho một trong những công ty công nghệ có giá trị nhất thế giới.
Sự Ra Đời Của Microsoft
Trong một bài viết hồi tưởng kỷ niệm 50 năm thành lập Microsoft, Gates kể lại cách ông và người bạn thời trung học Paul Allen đã được truyền cảm hứng từ một bài báo tháng 1 năm 1975 trên tạp chí Popular Electronics giới thiệu về máy tính mini Altair 8800. Mặc dù đang là sinh viên năm nhất tại Harvard, Gates đã đưa ra một quyết định táo bạo sẽ thay đổi tiến trình của lịch sử điện toán. Ông và Allen đã liên hệ với Ed Roberts, Giám đốc điều hành của Micro Instrumentation and Telemetry Systems (MITS), tuyên bố rằng họ đã phát triển phần mềm cho Altair—mặc dù họ chưa viết một dòng mã nào.
Dòng thời gian lịch sử:
- 1964: Ngôn ngữ lập trình BASIC được phát triển tại Đại học Dartmouth
- Tháng 1 năm 1975: Tạp chí Popular Electronics đăng bài về máy tính Altair 8800
- Đầu năm 1975: Gates và Allen phát triển trình thông dịch BASIC cho Altair 8800
- Tháng 4 năm 1975: Microsoft chính thức được thành lập
- 2025: Microsoft kỷ niệm 50 năm thành lập
Cuộc Đua Với Thời Gian
Những gì diễn ra sau đó là một cuộc marathon lập trình kéo dài hai tháng. Gates và Allen làm việc không mệt mỏi để điều chỉnh ngôn ngữ lập trình BASIC, vốn được phát triển tại Đại học Dartmouth vào năm 1964, để hoạt động trên Altair 8800. Thách thức đặc biệt khó khăn vì họ thậm chí không có một nguyên mẫu của chiếc máy mà họ đang phát triển phần mềm. Thay vào đó, họ sử dụng máy tính PDP-10 để mô phỏng bộ xử lý Intel 8080 sẽ cung cấp năng lượng cho Altair, đồng thời tạo ra cả trình giả lập và trình thông dịch BASIC.
Thành tựu kỹ thuật quan trọng: Gates và Allen đã tạo ra hai thành phần quan trọng:
- Một trình giả lập cho bộ xử lý Intel 8080 trên máy tính PDP-10
- Một trình thông dịch BASIC có thể chạy trên phần cứng giới hạn của Altair 8800
Mã Nguồn Đã Thay Đổi Mọi Thứ
Đó vẫn là đoạn mã tuyệt vời nhất mà tôi từng viết, Gates chia sẻ trong bài viết trên blog của mình, hiện có tùy chọn cho phép bất kỳ ai tải xuống chương trình gốc dưới dạng PDF 157 trang. Việc phát hành này cung cấp một cái nhìn hiếm hoi về những ngày đầu của điện toán cá nhân và thể hiện năng lực kỹ thuật của những lập trình viên trẻ sẽ tiếp tục cách mạng hóa ngành công nghiệp. Mã nguồn được ghi chép tỉ mỉ cho thấy sự chú ý cẩn thận đến cả chức năng và khả năng bảo trì—những phẩm chất ấn tượng cho một dự án vội vã được tạo ra bởi các lập trình viên ở độ tuổi đôi mươi.
Tại Sao BASIC Quan Trọng
Tầm quan trọng của trình thông dịch BASIC ban đầu này không thể bị đánh giá thấp. Trước khi Gates và Allen tạo ra nó, việc lập trình máy tính cá nhân đòi hỏi mã máy tẻ nhạt hoặc lập trình ngôn ngữ assembly—những quy trình quá phức tạp đối với hầu hết người dùng. BASIC cung cấp một điểm khởi đầu dễ tiếp cận giúp điện toán cá nhân trở nên khả thi đối với người dùng bình thường. Bản chất tương tác của nó cho phép người dùng viết chương trình và xem kết quả ngay lập tức, tạo ra trải nghiệm hấp dẫn giúp thúc đẩy cuộc cách mạng PC.
Từ Khởi Đầu Khiêm Tốn Đến Gã Khổng Lồ Công Nghệ
Thành công của dự án phần mềm ban đầu này đã dẫn đến việc thành lập chính thức Microsoft vào tháng 4 năm 1975. Từ những khởi đầu khiêm tốn đó, Microsoft đã phát triển thành một gã khổng lồ công nghệ sẽ phát triển hệ điều hành Windows và phần mềm năng suất như Word, Excel và PowerPoint vẫn tiếp tục thống trị thị trường PC ngày nay. Công ty hiện có giá trị thị trường khoảng 2,8 nghìn tỷ đô la Mỹ, củng cố vị thế của mình là một trong những doanh nghiệp thành công nhất trong lịch sử.
Suy Ngẫm Cá Nhân
Ở tuổi 69, Gates đã ở trong tâm trạng hồi tưởng trong năm nay, gần đây đã xuất bản hồi ký về những năm đầu đời và kỷ niệm 25 năm thành lập Quỹ Bill & Melinda Gates. Nhìn lại đoạn mã khởi đầu tất cả, Gates chỉ đơn giản nói, Năm mươi năm là một thời gian dài. Thật điên rồ khi giấc mơ đã trở thành hiện thực.
Di Sản Tiếp Tục
Việc phát hành mã nguồn lịch sử này vừa mang lại cái nhìn hoài niệm cho các cựu chiến binh trong lĩnh vực điện toán vừa tạo cơ hội giáo dục cho các thế hệ trẻ hơn để hiểu nền tảng mà công nghệ ngày nay được xây dựng trên đó. Mặc dù BASIC có thể đã không còn được ưa chuộng so với các ngôn ngữ lập trình hiện đại, nhưng tác động của nó trong việc làm cho điện toán trở nên dễ tiếp cận không thể bị đánh giá thấp. Nó đã đóng vai trò là cánh cổng cho vô số lập trình viên sau này sẽ định hình thế giới kỹ thuật số mà chúng ta đang sống ngày nay.
Khi Microsoft kỷ niệm cột mốc quan trọng này, công ty tiếp tục phát triển dưới sự lãnh đạo của CEO Satya Nadella, tập trung vào điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và duy trì vị thế là một trong những công ty công nghệ có ảnh hưởng nhất thế giới—tất cả được xây dựng trên nền tảng do hai lập trình viên trẻ với tầm nhìn biến điện toán cá nhân thành hiện thực.