Mã nguồn của QModem 4.51, một chương trình viễn thông MS-DOS phổ biến từ đầu những năm 1990, đã được phát hành như một hiện vật lịch sử. Sự kiện này đã làm dấy lên làn sóng hoài niệm trong cộng đồng những người đam mê công nghệ, những người còn nhớ về thời đại BBS (Bulletin Board System), khi kết nối dial-up là phương tiện chính để giao tiếp trực tuyến.
Ý Nghĩa Lịch Sử của QModem
QModem là một chương trình truyền thông đầu cuối cho MS-DOS được phát triển bởi John Friel III (1960-2024). Nó cạnh tranh với các chương trình phổ biến khác như Procomm và Telix trong thời kỳ đỉnh cao của BBS. Được viết bằng Turbo Pascal, QModem cung cấp hỗ trợ mạnh mẽ cho nhiều tốc độ modem, giao thức truyền tệp (XMODEM, YMODEM, ZMODEM) và các kiểu giả lập đầu cuối. Việc phát hành mã nguồn thể hiện trạng thái của phiên bản QModem Test-Drive, phiên bản 4.51, như đã tồn tại vào đầu năm 1992.
Các tính năng chính của QModem 4.51
- Hỗ trợ nhiều tốc độ modem và các loại phần cứng khác nhau (UART 8250, 16450, 16550)
- Các giao thức truyền tệp: XMODEM, YMODEM, ZMODEM, và hỗ trợ giao thức bên ngoài
- Thư mục quay số toàn màn hình (sổ điện thoại .FON)
- Khả năng kịch bản và tự động hóa mở rộng
- Giả lập thiết bị đầu cuối ANSI/VT100/TTY/Avatar
- Chế độ máy chủ (chức năng máy chủ BBS mini)
- Bộ đệm cuộn lại và thiết bị đầu cuối màn hình chia đôi
- Hỗ trợ chuột và các phím tắt tùy chỉnh
Chi tiết kỹ thuật
- Được viết bằng Turbo Pascal 5.x/6.0
- Bao gồm các chương trình con bằng hợp ngữ x86 cho các phần quan trọng về hiệu suất
- Sử dụng Turbo Professional và có thể cả các thư viện của bên thứ ba khác
- Sử dụng quản lý overlay để tối ưu hóa bộ nhớ
Văn Hóa BBS và Đọc Ngoại Tuyến
Một trong những khía cạnh được nhớ đến nhiều nhất của thời đại BBS là trải nghiệm đọc ngoại tuyến. Nhiều người bình luận nhớ lại việc sử dụng QModem để tải xuống các gói QWK (gói email nén) từ các hội nghị BBS và sau đó đọc và trả lời ngoại tuyến bằng các chương trình như OLX (Offline Express) hoặc SLMR (Silly Little Mail Reader).
Điều này gợi lại ký ức. Tôi nhớ việc quay số vào các BBS bằng Qmodem, tải xuống các QWK từ các hội nghị (tương tự như các nhóm tin). Tôi sẽ đọc/trả lời ngoại tuyến bằng OLX, và sau đó tải lên hàng loạt các câu trả lời của tôi (.REPs, cũng được nén) lên BBS.
Cách tiếp cận này là cần thiết trong thời đại khi kết nối internet không phải là 24/7, và cước phí dial-up thường được tính theo phút. Quy trình đọc ngoại tuyến cho phép người dùng giảm thiểu thời gian kết nối trong khi vẫn tham gia vào các cuộc thảo luận.
Khía Cạnh Kỹ Thuật và Ngôn Ngữ Lập Trình
Việc tiết lộ rằng QModem được viết bằng Pascal đã làm ngạc nhiên một số thành viên cộng đồng, những người đã cho rằng nó được viết bằng C. Trong những năm đầu 1990, nhiều nhà phát triển cảm thấy rằng các lập trình viên thực thụ sử dụng C, trong khi Pascal đôi khi được coi là ít nghiêm túc hơn. Việc phát hiện ra rằng một chương trình chuyên nghiệp và được sử dụng rộng rãi như vậy được xây dựng bằng Pascal đã xác nhận giá trị của những người làm việc với ngôn ngữ này trong thời kỳ đó.
Cơ sở mã bao gồm các tệp nguồn Turbo Pascal, các quy trình assembler x86 cho các phần quan trọng về hiệu suất, và nhiều tệp hỗ trợ khác. Nó đại diện cho một ví dụ quan trọng về các phương pháp phát triển phần mềm thương mại từ thời kỳ trước internet.
Thách Thức Cơ Sở Hạ Tầng Viễn Thông
Các cuộc thảo luận cộng đồng đã làm nổi bật những thách thức địa lý của thời đại BBS. Người dùng nhớ lại cách cước phí điện thoại đã định hình trải nghiệm trực tuyến của họ, với nhiều người lưu ý rằng các cuộc gọi đến các thị trấn lân cận có thể phát sinh phí gọi đường dài. Atlanta được nhắc đến như là một nơi có cảnh BBS đặc biệt sôi động nhờ vào vùng gọi miễn phí địa phương rộng lớn bất thường.
Những giải pháp kỹ thuật mà mọi người đã phát triển thật ấn tượng - từ việc chia sẻ kết nối dial-up thông qua NAT trên các máy Linux đến việc sử dụng các đầu cuối nối tiếp để tối đa hóa tài nguyên hạn chế. Những câu chuyện này minh họa cho sự khéo léo cần thiết để vượt qua những hạn chế về kết nối của thời đại đó.
Bảo Tồn Lịch Sử Kỹ Thuật Số
Việc phát hành mã nguồn của QModem đại diện cho một nỗ lực quan trọng trong việc bảo tồn lịch sử máy tính. Mặc dù mã này có thể chủ yếu thu hút sự quan tâm của những người đam mê máy tính cổ điển và những người hoài niệm về thời đại đó, nhưng nó cung cấp những hiểu biết quý giá về thiết kế phần mềm viễn thông ban đầu và những thách thức kỹ thuật của thời đại trước internet.
Như một người bình luận đã lưu ý, việc phát hành này là một sự tưởng nhớ xứng đáng cho công việc và di sản của John Friel III. Việc rất nhiều người dùng vẫn nhớ đến QModem một cách trìu mến sau nhiều thập kỷ cho thấy tác động của nó đối với các cộng đồng trực tuyến đầu tiên và những người đam mê máy tính.
Tham khảo: Mã nguồn QModem 4.51