Một cựu giám đốc điều hành của Meta đã đứng ra tố giác những cáo buộc thách thức lập trường về tự do ngôn luận gần đây của Mark Zuckerberg. Theo đơn khiếu nại của người tố giác gửi đến Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, Facebook (nay là Meta) từng sẵn sàng thực hiện các biện pháp kiểm duyệt rộng rãi để tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Những Cáo Buộc Của Người Tố Giác
Sarah Wynn-Williams, cựu giám đốc chính sách toàn cầu tại Facebook đã nghỉ việc vào năm 2017, đã nộp đơn khiếu nại dài 78 trang cho SEC chi tiết về những nỗ lực được cho là của Facebook nhằm thâm nhập thị trường Trung Quốc. Theo đơn khiếu nại mà The Washington Post có được, Facebook bắt đầu nỗ lực xâm nhập thị trường Trung Quốc vào năm 2014 trong một dự án có tên mã là Project Aldrin. Wynn-Williams cáo buộc rằng công ty đã sẵn sàng nhượng bộ đáng kể đối với Đảng Cộng sản cầm quyền của Trung Quốc để tiếp cận lượng người dùng khổng lồ của quốc gia này.
Dòng thời gian nỗ lực của Facebook/Meta tại Trung Quốc:
- 2014: Facebook thành lập đội ngũ "Project Aldrin" để phát triển phiên bản dành riêng cho Trung Quốc
- 2015: Công ty được cho là đã xây dựng hệ thống kiểm duyệt tự động cho các thuật ngữ bị hạn chế
- 2017: Việc hạn chế tài khoản của Guo Wengui được cho là để làm hài lòng cơ quan quản lý Trung Quốc
- 2017: WhatsApp bị cấm tại Trung Quốc bất chấp nỗ lực tuân thủ của Meta
- 2019: Zuckerberg công khai tuyên bố từ bỏ nỗ lực tại Trung Quốc và chuyển hướng sang vận động tự do ngôn luận
Hệ Thống Kiểm Duyệt Bị Cáo Buộc
Một trong những cáo buộc đáng lo ngại nhất là Facebook đã xây dựng một hệ thống kiểm duyệt nội dung vào năm 2015 được thiết kế đặc biệt để tự động phát hiện và xóa nội dung chứa các thuật ngữ bị hạn chế bởi chính phủ Trung Quốc. Báo cáo của người tố giác cho biết Facebook đã chuẩn bị bổ nhiệm một tổng biên tập để giám sát nội dung trên phiên bản Trung Quốc của nền tảng, với quyền xóa nội dung được coi là không phù hợp và thậm chí đóng cửa hoàn toàn trang web trong thời gian bất ổn xã hội ở quốc gia này.
Những Nhượng Bộ Chính Bị Cáo Buộc Đối Với Chính Phủ Trung Quốc:
- Lưu trữ dữ liệu người dùng Trung Quốc và Hồng Kông trên các máy chủ ở Trung Quốc
- Xây dựng hệ thống kiểm duyệt tự động cho nội dung bị hạn chế
- Bổ nhiệm "tổng biên tập" có quyền xóa nội dung và đóng cửa trang web
- Cho phép một công ty cổ phần tư nhân Trung Quốc xem xét nội dung người dùng
- Thuê hàng trăm người kiểm duyệt để xóa nội dung bị hạn chế
Nhượng Bộ Về Lưu Trữ Dữ Liệu
Đơn khiếu nại còn cáo buộc rằng Facebook đã đồng ý lưu trữ dữ liệu người dùng Trung Quốc trên các máy chủ đặt tại Trung Quốc, bao gồm cả dữ liệu từ người dùng ở Hồng Kông vốn trước đây được hưởng sự bảo vệ mạnh mẽ hơn. Thỏa thuận này có thể đã giúp chính phủ Trung Quốc dễ dàng hơn trong việc truy cập thông tin cá nhân của công dân nước họ, gây ra những lo ngại đáng kể về quyền riêng tư.
Vụ Việc Guo Wengui
Báo cáo của Wynn-Williams chỉ ra một sự kiện cụ thể liên quan đến doanh nhân Trung Quốc Guo Wengui như bằng chứng về sự sẵn sàng của Facebook trong việc tuân thủ các yêu cầu kiểm duyệt của Trung Quốc. Guo, người đang sống lưu vong ở New York và thường xuyên đăng bài về cáo buộc tham nhũng trong chính phủ Trung Quốc, đã bị hạn chế tài khoản Facebook vào năm 2017. Mặc dù Facebook công khai tuyên bố rằng điều này là do Guo chia sẻ thông tin cá nhân của người khác mà không có sự đồng ý, người tố giác cáo buộc rằng việc xóa tài khoản thực sự được khuyến khích bởi một trong những cơ quan quản lý internet của Trung Quốc như một cách để Facebook thể hiện sự sẵn sàng giải quyết các lợi ích chung.
Phản Hồi Của Meta
Meta đã kiên quyết phủ nhận những cáo buộc này, với người phát ngôn Andy Stone tuyên bố: Tất cả điều này đều do một nhân viên bị sa thải cách đây tám năm vì hiệu suất làm việc kém đưa ra. Chúng tôi không vận hành dịch vụ của mình ở Trung Quốc ngày nay. Stone thừa nhận rằng sự quan tâm trước đây của công ty đối với thị trường Trung Quốc không phải là bí mật nhưng nhấn mạnh rằng Meta cuối cùng đã quyết định không theo đuổi những ý tưởng mà họ đã khám phá, điều mà Mark Zuckerberg đã công bố vào năm 2019.
Sự Phát Triển Quan Điểm Về Tự Do Ngôn Luận Của Zuckerberg
Những cáo buộc của người tố giác đối lập hoàn toàn với lập trường công khai của Zuckerberg về tự do biểu đạt trong những năm gần đây. Sau khi dường như từ bỏ hy vọng thâm nhập thị trường Trung Quốc, Zuckerberg đã có bài phát biểu tại Đại học Georgetown vào năm 2019 ủng hộ tự do biểu đạt và đặc biệt chỉ trích cách tiếp cận kiểm duyệt internet của Trung Quốc. Gần đây hơn, sau khi Donald Trump tái đắc cử, Zuckerberg đã định vị Meta như một người bảo vệ tự do ngôn luận, giảm bớt các chính sách kiểm duyệt nội dung và loại bỏ các bên thứ ba kiểm tra sự thật.
Sự Mỉa Mai Về TikTok
Thêm một tầng phức tạp vào tình huống này là việc Zuckerberg hiện đang vận động cấm TikTok, một nền tảng có liên hệ với Trung Quốc, hoạt động tại Hoa Kỳ. Lập trường này đã làm dấy lên câu hỏi liệu cam kết mới đây của Meta đối với các nguyên tắc tự do ngôn luận có thể được áp dụng một cách chọn lọc khi nó phù hợp với lợi ích kinh doanh của công ty hay không.
Những Nỗ Lực Thất Bại
Mặc dù Facebook được cho là sẵn sàng nhượng bộ, nỗ lực của công ty để thiết lập vị thế tại Trung Quốc phần lớn đã không thành công. Mặc dù Facebook đã bí mật ra mắt một số ứng dụng xã hội tại quốc gia này, các nền tảng chính của họ chưa bao giờ có được chỗ đứng. Thực tế, WhatsApp, mà Facebook đã mua lại, đã bị cấm tại Trung Quốc vào năm 2017 bất chấp những nỗ lực được báo cáo của công ty nhằm tuân thủ các yêu cầu của Trung Quốc.